ბოლო 7 თვე­ში, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ყი­რიმ-კონ­გოს 42 შემ­თხვე­ვა და­დას­ტურ­და, დაავადებამ 2 ადამიანი იმსხვერპლა. დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელის, ამირან გამყრელიძის ინფორმაციით, ქვეყანაში, ყოველწლიურად, 10-15 შემთხვევა ფიქსირდებოდა, წელს კი ვირუსი 42 ადამიანს დაუდასტურდა. 

დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის (NCDC) ინფორმაციით, ყირიმ–კონგოს ჰემორაგიული ცხელება (CCHF) მსოფლიოში ფართოდ გავრცელებული ვირუსული დაავადებაა. ენდემიური კერები გვხვდება აფრიკასა და აზიაში, ასევე, ბალკანეთში, ახლო აღმოსავლეთში, რუსეთში, თურქეთში და საქართველოში. 2009 წლიდან საქართველოში ყირიმ–კონგოს ჰემორაგიულ ცხელების რამდენიმე ათეული შემთხვევაა აღრიცხული.

კლინიკა

დაავადების გამომწვევია ყირიმი-კონგოს ჰემორაგიული ცხელების ვირუსი. დაავადება იწყება შემცივნებით, მაღალი ცხელებით (39–400 C), თავის, კუნთების და სახსრების ტკივილით, რასაც მოსდევს ვირუსემია და ინტოქსიკაცია. ავადმყოფს აწუხებს პირის სიმშრალე, თავბრუ, ღებინება. სახე, კისერი, ლორწოვანი გარსები შეწითლებული აქვს, ზოგჯერ გამოხატულია სიყვითლე. კანზე ჩნდება პეტექიური გამონაყარი (წითელი ლაქები), სისხლჩაქცევები, აგრეთვე, შესაძლებელია განვითარდეს სისხლდენა სხვადასხვა ღრუებიდან (ცხვირიდან, ღრძილებიდან, საშვილოსნოდან, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტიდან). სისხლში აღინიშნება ლეიკოპენია, ნეიტროფილების მარცხნივ გადახრა, მომატებული ედს-ი, გამოხატულია თრომბოციტოპენია. დაავადება მიმდინარეობს ტიპიურად და წაშლილი ფორმით. დაავადების მძიმე ფორმის შემთხვევაში ლეტალური გამოსავალი დგება ავადობის მე–2 კვირას. ლეტალობის მაჩვენებელი 5-50%.

დაავადების ინკუბაციური პერიოდი  ტკიპის კბენით ვირუსის გადაცემის შემთხვევაში   არის 1–3 დღე, დაინფიცირებულ სისხლთან და ქსოვილებთან კონტაქტისას 5–6 დღე, მაქსიმალური ინკუბაციური პერიოდი  13–14 დღეა.        

გადაცემის გზები

როგორც NCDC-ის ვებგვერდზეა აღნიშნული, ადამიანი უფრო ხშირად ინფიცირდება ტრანსმისიულად (ტკიპების კბენით, ტკიპის გასრესვით), ავადმყოფი ცხოველების სისხლთან და ქსოვილებთან უშუალო კონტაქტით. ადამიანიდან ადამიანზე ვირუსის გადაცემა შესაძლებელია დაავადებული ადამიანის სისხლთან და ბიოლოგიურ  სითხეებთან შეხებისას, სამედიცინო მანიპულაციების დროს.

მიმღებლობა და რისკის ჯგუფები

 ყირიმ–კონგოს ჰემორაგიული ცხელებით ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება გახდეს ავად, თუ აქვს შეხება ინფიცირებულ რეზერვუართან (ტკიპი, ცხოველები, ადამიანი). დაავადებისადმი მგრძნობიარეა ყველა ასაკი და ორივე სქესი. დაავადების გადატანის შემდეგ ადამიანს უვითარდება მყარი იმუნიტეტი, სავარაუდოდ, მთელი სიცოცხლის მანძილზე.

მიზეზები/ძირითადი რისკის ფაქტორები: რისკის ჯგუფში შედიან სოფლის მეურნეობის მუშაკები, მესაქონლეები, ცხოველთა სასაკლაოს მუშაკები, ვეტერინარები, სამხედროები, მოგზაურები (ყირიმ-კონგოს ჰემორაგიული ცხელების ენდემიურ რეგიონებში), განსაკუთრებით, მედიცინის სფეროს მუშაკები. შემთხვევები ხშირდება ივნის-სექტემბერში და უკავშირდება გადამტანის აქტივობას გარემოში (ტკიპი Hyalomma).

რა არის საჭირო ვირუსისგან თავის დასაცავად

სასოფლო–სამეურნეო სამუშაოების შესრულებისას, ტკიპების საწინააღმდეგოდ, პირადი პროფილაქტიკის დაცვა (სპეცტანსაცმელი, რეზინის ფეხსაცმელი, ხელთათმანები). ტანსაცმლის და ფეხსაცმლის დამუშავება აკარაციდებით;

კანის რეპელენტების გამოყენება (დიეთილტოლუამიდის - N, N-Dietyl-meta-toluamide - შემცველი);

 ინფექციის კონტროლი სამედიცინო დაწესებულებებში:  ხელის ჰიგიენა, პირადი    დამცავის აღჭურვილობა, უსაფრთხო ინექციის პრაქტიკა;

ცხოველების დამუშავება აკარიციდებით ხოლო მათი სადგომების ინსექტიციდებით (ადრე გაზაფხულსა და ზაფხულში); ავადმყოფი ცხოველის იზოლაცია და მკურნალობა/ზრუნვა; დაკვლაში მონაწილეობისას ხელთათმანების გამოყენება;

ტკიპი ადამიანის კანიდან მოცილებული უნდა იყოს დაუყოვნებლივ, პინცეტის მეშვეობით, ისე რომ კანში არ ჩარჩეს ტკიპის პირის ნაწილები;

ვაქცინაცია ტარდება ეპიდჩვენების მიხედვით, თუმცა უსაფრთხო და ეფექტური ვაქცინა ადამიანთა ფართო ვაქცინაციისთვის, ჯერჯერობით შექმნილი არ არის.

"პაციენტმა დაავადების კლინიკური ნიშნების გამოვლენისთანავე უნდა მიმართოს სამედიცინო დაწესებულებას, რათა ექიმის მიერ მოხდეს დროული და ზუსტი დიაგნოსტირება და შესაბამისი მკურნალობა. გასათვალისწინებელია კონტაქტირებულ ადამიანებზე კონტროლი მაქსიმალური ინკუბაციური პერიოდის განმავლობაში. დიაგნოზის დასმაში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ეპიდემიოლოგიურ ანამნეზს. დიაგნოზის დაზუსტებისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ლაბორატორიულ დიაგნოსტიკას,"- ნათქვამია NCDC-ის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.